Trabzon’da 1957 yılında başlayan sivil havacılık tarihinin 1942-2008 yılları ortasında gerçekleşen ölümcül ve yaralanmalı uçak, helikopter kazaları ile uçak kaçırılması üzere olaylar, ‘Trabzon Havacılık Tarihinin Gizemli Sayfaları: 1-1, 2-9’un Kara Kutusu’ isimli kitapta, bir ortaya getirildi. Gazeteci-yazar Aydın Gelleci, ülke ve dünya gündeminde iz bırakan olayları kaleme aldığı kitapta, kent semalarında 66 yılda yaşanan uçak kazalarının perde ardına; görgü şahitleri, olay yeri fotoğrafları, gazete manşetleri ve pilot sözleriyle mercek tuttu.
KAZALARLA İLGİLİ PEK ÇOK SORUYA CEVAP ARANDI
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun da ön kelamını yazdığı kitapta; 1942 yılında Alman savaş uçağının kumsala zarurî iniş yapmasından, 1970’te hava korsanı baba-oğul tarafından silahla 1 hostesin öldürüldüğü, Sovyet yolcu uçağının kaçırılmasına, 2003’te 75 kişinin hayatını kaybettiği İspanyol Barış Gücü askerlerinin bulunduğu uçağın, dağa çarparak düşmesinden, 2018’de pisten çıkan Boeing 737-800 tipi yolcu uçağının, denize 25 metre kala yamaca saplanmasına uzanan kazalar ve sonrasında yaşanan yankılar, kronolojik olarak derlendi.
Trabzon Havalimanı’nın iniş taraflarını simgeleyen ‘1-1 ve 2-9’ kodlarının başlıkta yer aldığı kitapta, uçak kaza nedenleri, teknik arızalar ve alınan değerlerin yanı sıra kazaların gizemlerine ait akıllara gelen pek çok sorulara da karşılık arandı. Sivil havacılık tarihine damga vuran uçak kazalarına ilişkin farklı fotoğraf karelerinin de gün yüzüne çıkarıldığı kitapta, emekli pilotların değerlendirmeleri ile Bakan Uraloğlu’nun müjdesini verdiği Trabzon’a yapılması planlanan yeni havalimanı projesine dair ayrıntılara da yer verildi.
KAZALAR NEDEN OLDU?
Kitabın merak uyandırdığını belirten Aydın Gelleci, “Trabzon’da yaşanan uçak kazaları, kaçırılma olayları, kentin yanı sıra Türkiye hafızasında da yer edinmiştir. Umarız bu kitap, gökyüzünde inançlı uçuş için gerekli dersleri çıkarmamıza yardımcı olur. Kitapta yer alan kazalar yalnızca soğuk istatistiklerden ibaret değil. Her kazanın ardında, hayatını kaybedenler, yaralananlar ve geride kalan sevdikleri var. Trabzon’daki uçak kazalarında birçok soru aklımıza takılıyor. Kazalar neden oldu? Yanılgılı insan müdahalesi mi yoksa teknik arızalar mı aktif rol oynadı? Kazalardan ders alındı mı? Bu kazaların tekrarlanmaması için ne üzere tedbirler alındı? Kitapla bu soruların yanıtlarını bulmaya çalıştık” dedi.
ÖLDÜRÜLEN HOSTES İÇİN ANIT DİKİLDİ
Gelleci, “Batum’dan, 1942 yılında 2 Alman savaş uçağından birinin denize, birinin de mecburî biçimde kumsala indiği olay ile kitaba başladım. Rusya’dan Trabzon’a kaçırılan uçakların kıssası var. Bir hostesin hava korsanları tarafından öldürüldüğü olay var. Bu olaylar tüm dünyayı etkiliyor. Bunlardan biri, 2003 yılında meydana gelen Ukrayna tescilli bir uçağın taşıdığı İspanyol askerleriyle bir arada Maçka Pilav Dağı’na infilak etmesiydi. Burada mürettebatın tamamı maalesef vefat etmişti. Bu olay, İspanya hükümetinin devrilmesine kadar uzanmıştı. Nitekim değerli bir olaydı. Onlar için Maçka ilçesinde 3 anıt hala mevcut. Bunların perde gerisini ve yer alan haberleri harmanlayıp, bir eser oluşturmak istedik” diye konuştu.
Kitabında yer verdiği birtakım olayların kendisini etkilediğini kaydeden Gelleci, “2003’teki uçak kazasını şahsen takip etmiştim. O duyguyu anlatmak çok güç; birçok asker ölmüştü. Trabzonlu bayanlar, hiç tanımadıkları beşerler için ağladı; çok etkileyici ve duygusaldı. Bu kaza sonrası İspanyol genelkurmayın o dönemki yetkilileri ve hükümet devrilmişti. Beni en çok etkileyen olaylardan biri de sivil hava yoluna ilişkin bir Rus uçağının baba-oğul tarafından Trabzon’a kaçırılmasıydı. Bu kaçırılma sırasında uçakta genç bayan hostes maalesef hava korsanlarınca öldürülmüştü. O hostes, ‘hava korsanları kokpitin içerisine girmesin’ diye kendini siper etmişti. Rusya’da o hostesin ismine 2 anıt dikildi. Korsan baba-oğul, Türkiye’de yargılandı; lakin gereken ceza verilmedi, Amerika’ya iltica ettiler. Dramatik bir sonları oldu. Baba daima takip ediliyorum kanısı ile buhrana girdi. Oğlu da bu durumdan sıkılıp, babasını öldürdüğünü açıkladı. Bu da enteresan bir olaydı” dedi.
(DEMİRÖREN HABER AJANSI)